Jaworzyna Spiska
3 km Jaworzyna Spiska (Javorina, 1000 m). Uroczo położona wioska u wylotu dolin Jaworowej i Szerokiej. Gospoda, sklepy, poczta, camping. Punkt wypadowy w pn. doliny słowackich Tatr Wysokich (d. 102-107). Obszar Jaworzyny (9192 ha) należał ongi do dóbr zamku Niedzickiego, w końcu w. XVI nabytych przez Horvathów z Pa- locsy od O. Łaskiego. W r. 1759 F. Horvath założył tu hutę i kuźnicę żelaza, zrazu opartą o kopalnię hematytu w Świstowej (2070 m). Rudę dowożono też ze Spiszą, a wreszcie przestawiono się na przeróbkę spiskiej surówki. Ok. 1850 r. wielki piec był już „nie bardzo czynny”, natomiast młoty i walcownia przerabiały 15-18000 ctr. surówki rocznie. W zimie z braku wody do napędu maszyn produkcję przerywano. Do nowej osady napłynęła polska ludność z Jurgowa. W r. 1856 Jaworzynę przejął A. Salamon. Zakład hutniczy wydzierżawiła wówczas K. Homolaczowa z Zakopanego — do r. 1864 był on filią zakopiańskich Kuźnic. Turyści zamieszkiwali w karczmie — z niej zwiedzali Tatry m. in. F. Berdau (1854) i A. H. Hutchinson (1871). W 1. 1874 i 1880-81 dwa młoty przerobiono na wytwórnie masy i wełny drzewnej (czynne do 1935), w r. 1892 stanęły 2 ostatnie z 11 młotów. W r. 1879 dobra jaworzyńskie nabył pruski magnat, Ch. ks. Ho- henlohe, który zbudował pałac (zob. wyżej) oraz drewniany kościółek (1902-05), a na obszarze Tatr Jaworzyńskich założył wielki rezerwat łowiecki (d. 107b), W 1. 1918-24 toczył się o Jaworzynę i Tatry Jaworzyńskie spór graniczny między Polską a Czechosłowacją. W r. 1936 część dóbr jaworzyńskich kupiło państwo czechosłowackie. Dalsza trasa wiedzie podnóżami malowniczych Tatr Bielskich. Z prawej płynie Jaworowy Potok, z lewej wznoszą się lesiste zbocza Chowańcowego Wierchu. 3,5 km po prawej autocamping (975 m). U stóp regla Kiczora (Kyćera, 1265 m) domki campingowe (60 miejsc) z urządzeniami sanitarnymi i parkingiem. Pole namiotowe.
Najnowsze komentarze