Doliną Tomanową na Ciemniak

Szlak ciekawy, choć niezbyt popularny, często używany jako zejście z Czerwonych Wierchów. Piękne widoki, oryginalny krajobraz skalny. Na Ciemniak 6,5 km, 1000 m różnicy wzniesień — 3.45 godz. (J.2.15 godz.). Zn. zielone. Od rozdroża opodal schroniska „Ornak” (1108 m — d. 40f) 45a wg opisu przez Dol. Tomanową do rozstaju ścieżek poniżej Przełęczy Tomanowej — 3 km, 1.30 godz. ( J.1.10 godz.).Trasa naszej wycieczki wchodzi na dobrze utrzymaną „hawiarską” (górniczą) drożynę, która wznosi się łagodnie przez piękny las górno- reglowy, a następnie wśród bujnych kosodrzewin. Na wysokości 1580 m (od rozstaju 25 min.) przekraczamy rozdzielone grzędą skaliste Czerwone Żlebki (Czerwony Żleb), gdzie wiosną leży często niebezpieczny piat śniegu. Jest to rejon o urozmaiconej rzeźbie i tektonice. Skruszałym łupkom i piaskowcom barwę nadają zawarte w nich związki żelaza. Do r. 1876 czynne tu były kopalnie, których ślady przetrwały w postaci dołów i hałd płonego urobku. Rudę wydobywano ze sztolni, latem też z odkrywek. Jeszcze w r. 1866 stała w tej okolicy szopa górnicza zw. „kramem”. Rejon jest bardzo ciekawy geologicznie i doczekał się już szeregu opracowań naukowych. Za żlebkami ścieżka wspina się przez głazowiska wapienne i coraz 45b to niższe kosówki na grzbiet łączący Ciemniak (2096 m) z Żarem (1561 m). Odsłania się stąd kapitalny widok na wąwóz Kraków i Kominiarski Wierch (1829 m). Grzbietem podchodzimy 50 m, po czym zwracamy się w lewo trawiastym zboczem, niezbyt stromo się wznosząc. 8 m poniżej ścieżki źródło. 4,7 km skaliste żebro wrzynające się między górne odnogi Krakowa — w dole tumie Wysoka (1643 m) i Upłazkowa (ok. 1615 m). Szlak wiedzie teraz długim trawersem lekko w górę i w dół ponad oryginalnymi kotlinami Kamiennego, których strome dna tworzą smutne osypiska marglistych łupków, znoszonych przez wody opadowe. Ok. 150 m poniżej szlaku znajduje się na wysokości 1860 m Jaskinia Lodowa. 5,5 km Chuda Przełączka (ok. 1853 m). Od rozstaju pod Tomanową Przełęczą 1.30 godz., od schroniska na hali Ornak 3 godz. Z Kir dochodzi tu d. 47b. Ku pn. wsch. odsłania się ładny widok na Giewont (1894 m), Hruby Regiel (1339 m) i Kotlinę Zakopiańską z Zakopanem. Dalej w górę wiodą grzbietem zn. czerwone 6,8 km Ciemniak (2096 m). Z Chudej Przełączki 40 min., od schroniska na hali Ornak 3.40 godz. Opis widoku. Grzbietem Czerwonych Wierchów wiedzie d. 55.