Na Kominiarski Wierch

Efektowna wycieczka, połączona z małą wspinaczką —jedna z najciekawszych w Tatrach Zachodnich. Trudności niewielkie, wzrastające przy mokrej skale, miejsca przepaściste. 3,5 km, deniwelacja 730 m, 2.40 godz. Zn. żółte, od przełęczy niebieskie. Punktem wyjścia wycieczki jest schronisko na hali Ornak. Zn. żółte prowadzą stąd przez Małą Polankę, a za Pyszniań- skim Potokiem (widoki na Bystrą, 2248 m) — przez pn. cypel Wielkiej Polany Omaczańskiej, która stanowiła ośrodek gospodarczy hali Ornak, sięgającej od Stawu Smreczyńskiego po grzbiet Ornaku. Polana nie jest od dłuższego czasu wypasana, toteż porastają ją bujne trawy. Na stokach nad polaną znajdowały się w różnych miejscach kopalnie (zob. niżej). 28 II 1856 spadła tu wielka lawina, która zasypała 5 wracających z pracy górników. Był to pierwszy zanotowany w dokumentach większy wypadek spowodowany lawiną w Tatrach Polskich, zarazem jeden z 2 dotąd największych. Dalej wędrujemy 10 min. na pn. zach. przez las zw. Skoruśniakiem, porastający pokrywy morenowe i wały moreny bocznej. Ścieżka przekracza potok płynący z Żlebu pod Banie, a następnie suchy zwykle Iwanowski Potok, zw. też Iwanówką, płynący ze spadkiem 220 m/km. We wciętym w zbocze Ornaku Żlebie pod Banie istniały jedne z najstarszych kopalń Tatr Zachodnich, czynne zapewne już ok. 1500 r., eksploatujące kruszce miedzi i srebra. Odnawiając kopalnie w 1. 1765-68 górnicy Stanisława Augusta odkryli tu 7 starych sztolni (m. in. „Czarne Okno”), zdumiewając się ogromem prowadzonych przed nimi robót. U wylotu żlebu S. Zwoliński odsłonił w r. 1958 pozostałości zakładu hutniczego z 1. 1766- -68 (płuczek, prażalni rudy, pieca hutniczego). W XIX w. wydobywano tu syderyt. W 1. 1955 (S. Zwoliński) i 1965 (A. Paulo) odkryto i odkopano 2 stare sztolnie — 50 i 30 m długości. Szlak prowadzi teraz 15 min. po pn. stronie Iwanowskiego Potoku. Na wsch. widać Doi. Tomanową z polaną, przełęczą (1686 m) i szczytem (1978 m) tej nazwy. Z lewej masyw Ciemniaka, przed nim lesisty. Widok z Iwaniackiej Przełęczy w stronę Dol. Kościeliskiej. 1. Upłazkowe Turnie (ok. 1615m); 2. Wysoka Turnia (1643 m); 3. Chuda Przełączka (ok. 1853 m); 4. Rzędy; 5. Czerwone Żlebki; 6. Tomanowa Polana — Niżnia i Wyżnia; 7. Mięguszowiecki Szczyt (2438 m); 8. Dol. Smreczyńska; 9. Wyżnia Polana Smreczyńska; 10. Upłaz Smreczyński; 11. Kopa (1598 m); 12. Sucha Doi. Tomanowa. Żar. W górze na pn. Smytniańskie Turnie (Panienki), zbudowane z piaskowców wietrzejących w formy podobne jak w słynnej Saskiej Szwajcarii (NRD). Rośnie na nich modrzew na naturalnym stanowisku. Naprzeciwko bocznego żlebu ścieżka zwraca się zakosami w prawo na zbocze i wiedzie nim — częściowo lasem — 20 min. w górę. Na wysokości ok. 1400 m skręca w lewo i stromym skosem osiąga trawiaste siodło przełęczy. Perć na Kominiarski Wierch pnie się w zakosy za zn. niebieskimi ku pn. na zbocze zbudowane z wapieni i dolomitów, pokryte stromymi murawami (odcinki o nachyleniu 45°). Wyżej ciągną się kosodrzewiny, pierwsze zęby skalne omijamy od prawej. Rozszerza się widok. Szeroka depresja w stoku (zakosy) podprowadza pod niewybitny pd.-wsch. wierzchołek (1783 m — z przełęczy 50 min., 4-30 min.), który szlak obchodzi od wsch. Następuje obecnie obniżenie i 100-metrowy trawers nad Dol. Smytnią (opadają ku niej tzw. Rzędy), a następnie przewinięcie przez „wrotka” na zach. stronę grani, gdzie również trzeba się nieco obniżyć (niewielkie trudności). Odsłania się stąd oryginalny widok na Doi. Chochołowską. Dalej wędrujemy zach. zboczem, obchodząc tumie i turniczki (miejscami ekspozycja, przy wilgotnej skale trudności). Wróciwszy do grani szlak prowadzi do rozległego spłaszczenia szczytowego i w prawo do niewyraźnego wierzchołka. Podchodząc warto zwrócić uwagę na wyjątkowo bogatą roślinność porastającą skały, głównie wapieniolubną (m. in. dębik ośmiopłatkowy, kilka gatunków goryczek, goździk wonny, szarotka). „Iwanowska Skała — żali się w r. 1862 ornitolog E. Schauer — ma co prawda ładne kwiaty i gady, ale za to żadnych ptaków!” 3,5 km Kominiarski Wierch (1829 m). Z przełęczy dotąd 1.30 godz. (4-1.10 godz.), od schroniska „Ornak” 2.40 godz. (4-2 godz.). Główny wierzchołek tworzy obszerne zrównanie, przez pasterzy zw. Pusta Rówień (warstwica 1800 m opasuje obszar 4 ha!). Widok stąd — szczegółowo opisany przez M. Karłowicza — jest bardzo piękny. Obejmuje prawie całe Tatry Zachodnie i szereg szczytów Tatr Wysokich. Dzięki wysunięciu góry na pn., turysta uzyskuje świetny wgląd w kotliny Podhala i Orawy, poza którymi widać Babią Górę (1725 m), Gorce (1310 m) i Pieniny (982 m). Powrót do Przełęczy Iwaniackiej tą samą drogą.