Dolina Małej Łąki

Jest to najmniejsza dolina walna Tatr Polskich i jedna z trzech najmniejszych — identycznych pod względem powierzchni — w całych Tatrach. Jej obszar wynosi 5,7 km2, długość — 5,4 km. Część pn. ma postać głębokiego wciosu o przekroju poprzecznym w kształcie litery „V“, część środkowa i pd. jest przestronniejsza i charakteryzuje się profilem U-kształtnym, właściwym dolinom polodowcowym. Tworzący ją system kotłów, z przepięknym cyrkiem Świstówki pośrodku, powstał przez glacjalne „przemodelowanie zapadlisk krasowych” (J. Kondracki, 1965). Wyjątkową wartość dla nauki ma zachowany w świeżym stanie kompleks moren końcowych ostatniego lodowca na pn. od Wielkiej Polany Małołąckiej. Wgłębienie głównego ciągu doliny w stosunku do grzbietów wynosi 200-300 m, rzeźbę wzbogacają liczne żleby i partie skal, jak Siodłowa Turnia czy Dziadek i Babka. Dol. Malej Łąki jest jedyną w całych Tatrach doliną walną wyciętą niemal w całości w skałach wapiennych i dolomitowych. Szatę roślinną w pn. odcinku stanowią ładne lasy dolnoreglowe, w środkowym — świerczyny regla górnego i zbiorowiska łąkowe, w górnej zaś części— zarośla kosodrzewiny i rozległe kamieniste murawy halne. W rejonie górnego zamknięcia doliny znajduje się Wielka Jaskinia Śnieżna — najgłębszy system jaskiniowy w Tatrach i jeden z najgłębszych w Europie środkowej. Ciekawostkę hydrologiczną stanowi związana z istnieniem jaskiń „ucieczka” części wód poza obszar topograficznej zlewni doliny. Cały obszar Doi. Malej Łąki był kiedyś intensywnie wypasany. Pierwsza wiadomość o „polanie Malej łące dla pasienia owiec w Tatrach pojawia się w źródłach już w r. 1593 (nadanie J. Pieniążka dla sołtysa wsi Pieniążkowice). W r. 1701 halę nabyli Budzowie z Gronia, którzy w 1 poł. w. XIX prowadzili niemalże walki z dworem kuźnickim o wypas w lasach. W 1. 1925-60 pasło się tu ok. 500 owiec i ok. 70 sztuk bydła, polana zaś miała ostatnio 22 współwłaścicieli, z których każdy kosił swoją działkę. TPN wykupił halę w 1. 1961-63, co pociągnęło za sobą likwidację jednej z najładniejszych „wiosek” pasterskich w Tatrach. Turyści nierzadko zaglądali w ustronia Doi. Małej Łąki, nigdy jednak nie osiągnęła ona — mimo na pewno niezwykłych wartości krajobrazu — tej sławy, co sąsiadujące z nią doliny Strążyska i Kościeliska. I dziś leży nieco z boku od szlaków masowej turystyki. Większość turystów ogląda ją z góry, z ścieżki na Giewont, spory ruch odbywa się w sezonie trasą Ścieżki nad Reglami. Sama dolina rzadziej bywa celem wycieczki. W zimie znaleźć tu można piękne tereny narciarskie, jednak brak stałego punktu oparcia (którego nigdy w Doi. Małej Łąki nie było) utrudnia ich wykorzystanie.